Nestkast gierzwaluw/ huismus achter gevelplaat

GZ007 HM009

Nestplaatsen kunnen worden gerealiseerd door achter een gevelplaat op een kopgevel nestvoorzieningen in te bouwen.

Algemeen

Beschrijving van de maatregel

Diverse nestkasten kunnen achter een gevelplaat op een kopgevel van een woning of gebouw worden ingebouwd. Door meerdere nesten bij elkaar te plaatsen, worden geschikte kolonieplekken gecreëerd voor gierzwaluwen en/of huismussen.

Doelsoorten

Huismussen en gierzwaluwen.

Gebruiksadvies

Positief, toepassen.

Doelsoort en functionaliteit

Gierzwaluw

Functie Functionaliteit Status
Nestplek ++
Wetenschappelijk bewezen

Huismus

Functie Functionaliteit Status
Nestplek ++
Wetenschappelijk bewezen

Fysieke richtlijnen

Maatvoering

De maatregel bevat meerdere nestplekken geclusterd bij elkaar. De afzonderlijke invliegopeningen moeten individueel herkenbaar zijn (bijvoorbeeld door het patroon). Combinaties van 2 (naast elkaar), 3 (1 boven, 2 eronder), 6-7 (1, 2 en 3-4 per rij) zijn mogelijk. Grotere gevelplaten (met meer invliegopeningen) wordt afgeraden vanwege verwarring door de gierzwaluwen. Elke nestplek voldoet aan de eisen van de broedruimte van een gierzwaluw (indien invliegopeningen voor gierzwaluwen worden toegepast) dan wel voor een huismus (indien invliegopeningen voor huismussen wordt toegepast). Gierzwaluw: bodemoppervlak >=350 cm2, hoogte >=13 cm, diepte >= 13 cm en kleinste diagonaal >=20 cm (dus minimaal 13 cm hoog en 16 cm diep, of 16 cm hoog en 13 cm diep). Van huismussen is bekend dat ze niet graag dicht bij elkaar broeden (aangrenzende verblijven worden ook verdedigd), wat de maatregel voor huismussen minder effectief maakt. Een combinatie van gierzwaluw-verblijven en 1 of 2 huismusverblijven is mogelijk. 

Toelichting

Meerdere nesten vanwege status als koloniebroeder.

Invliegopening

Een opening van horizontaal 30 x 65 mm, verticaal 30 x 65 mm en hoogte van maximaal 20 mm boven de bodem (van binnen gemeten). Zorg voor grip rond de entree.

Locatie

De plaats van de maatregel is achter de gevelbeplating, vrij van obstakels zoals balustrades, vlaggenmasten, platte daken, wegen. Plaats de voorziening bij voorkeur zo hoog mogelijk. Ga voor huismussen echter niet veel hoger dan de 4e verdieping.

Toelichting

I.v.m. uitvliegruimte (3m hoog, 1m breed).

Beplanting

De uitvliegroute moet vrij zijn van obstakels zoals takken of bomen. Creëer een huismusvriendelijke omgeving door middel van dekking in de directe omgeving voor de verblijfplaats, voldoende inheems groen (bij voorkeur struiken), hooguit enkel grote bomen, droge zandige plekken (mag onder een heg) en water.

Toelichting

I.v.m. uitvliegruimte (3m hoog, 1m breed). I.v.m. dekking bij het foerageren. Een huismusvriendelijke omgeving kan de functionaliteit van verblijfplaatsen verbeteren.

Windrichting

Niet op plekken waar direct zonlicht de oorzaak kan zijn van oververhitting van de nestplekken. In de praktijk betekent dit alleen op gevels met expositie NNW tot NNO. Doordat de ruimte onder de overstek wordt ingenomen door de nestkasten, vervalt de schaduwwerking van de overstek. 

Toelichting

Nesten mogen niet te heet worden in de middagzon en tegen regeninslag.

Materiaal

De maatregel moet bestaan uit duurzaam materiaal en onbehandeld met chemische middelen. De gevelbeplating bestaat uit voldoende ruw hout.

Toelichting

I.v.m. behoud van voorziening en gezondheid inwoners.

Leveranciers

Prefab producten

GZN1 Unitura | Prefab gevelbetimmering voor gierzwaluwen of huismussen
Unitura
GZP3 Unitura | Permanente gierzwaluwkast voor verwerking achter gevelplaten
Unitura
HMP3 Unitura | Permanente huismuskast voor verwerking achter gevelplaten
Unitura

Maatwerk producten

Unitura | bedrijf gespecialiseerd in de productie van (prefab) maatwerk
Unitura
Miecon BV | bedrijf gespecialiseerd in de productie van maatwerkvoorzieningen
Miecon BV
Faunus Nature Creations | bedrijf gespecialiseerd in het ontwerp van maatwerkoplossingen
Faunus Nature Creations

Bronnenlijst

Website

Kennisdocument Gierzwaluw: BIJ12/ Juli 2023 | Wettelijke leidraad mitigatie | Gebruikt als basisinfo.

Gierzwaluwbescherming Nederland (gierzwaluwbescherming.nl) | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit

Mondelinge bronnen

Artikel: Gierzwaluwen nader bekeken | Wortelboer, 2015 |Informatie over broedsucces in oorspronkelijke nestplekken en kunstmatige nestplekken zoals nestkasten | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit.

Artikel: 20 jaar gierzwaluwen inventariseren Noordwijk | Verkade et al., 2015 Informatie over broedsucces inbouwstenen gierzwaluwen | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit.

Artikel: Hoekstra, van der Lelie & Schröder, 2023 | Temperatuur in inbouw-nestkasten voor gierzwaluwen. Limosa 96, 72-80 | Gebruikt als indicatie voor temperatuur in nestkast. 

Artikel: Hoekstra & van der Lelie, 2021 | Temperaturen in gierzwaluw-neststenen | Gebruikt als indicatie voor temperatuur in nestkast.

Rapport: Gierzwaluwen regio Amsterdam | De Jong & Wonders, 2018 | Informatie over bezetting van neststenen door gierzwaluwenen huismus | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit.

Artikel: Nestboxes for Common Swifts Schaub et al., 2016 | Informatie over gebruik van gierzwaluw nestkasten| Gebruik als indicatie voor functie.

Artikel: Hoe effectief zijn nestkasten voor gierzwaluwen en huismussen | Verburg, 2020 |Informatie over gebruik van nestkasten voor huismussen | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit

Rapport: Effectiviteit van maatregelen voor de Huismus | Wortel et al., 2023 | Sovon | Informatie over bezetting van neststenen door gierzwaluwen en huismus | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit.

Voorbeeld foto's