Vleermuisverblijf in zolderruimte

V012

Door een zolderruimte geheel toegankelijk te maken voor vleermuizen ontstaat een ruime verblijfplaats voor vleermuizen.

Home » Maatregelen » Vleermuisverblijf in zolderruimte

Algemeen

Beschrijving van de maatregel

Door een zolderruimte geheel toegankelijk te maken voor vleermuizen ontstaat een ruime verblijfplaats voor vleermuizen. Dit toegankelijk maken kan geheel (gehele zolder) of gedeeltelijk. Hierbij is het van belang dat het vleermuisgedeelte niet door mensen gebruikt wordt. Deze maatregel is ook effectief voor andere soorten zoals watervleermuizen, meervleermuis, franjestaart, baardvleermuis. Effectiviteit en functionaliteit is afhankelijk van de grootte, ruimte en vrije vliegruimte. Deze maatregel kan gebruikt worden voor zolders van oude karakteristieke gebouwen zoals kerken, oude grote gebouwen, maar ook voor loze zolderruimtes van nieuwbouwwoningen.

Om variatie in microklimaat te vergroten kunnen tevens verbindingen gelegd worden met andere gebouwdelen, zoals spouwmuur en het dakvlak. Dit is aan te bevelen voor laatvlieger en meervleermuis.

Doelsoorten

Gewone grootoorvleermuis, laatvlieger, meervleermuis, baardvleermuis, watervleermuis

Gebruiksadvies

Positief, toepassen (voorkeursmaatregel).

Doelsoort en functionaliteit

Gewone grootoorvleermuis


Functie	Functionaliteit	Status
Zomerverblijf & paarverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie
Kraamverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie

Laatvlieger


Functie	Functionaliteit	Status
Zomerverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie
Kraamverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie

Meervleermuis


Functie	Functionaliteit	Status
Zomerverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie
Kraamverblijf (alleen i.c.m. spouwmuur)	++	Bewezen in bestaande situatie

Baardvleermuis


Functie	Functionaliteit	Status
Zomerverblijf	++	Bewezen in bestaande situatie
Kraamverblijf	++	Bewezen in bestaande situatie

Fysieke richtlijnen

Maatvoering

Meest effectief is de hele zolder. Bij onvoldoende mogelijkheden een deel van de zolder afzetten. De hoogte van de nokbalk is ca 12 cm. De lengte van de nokbalk is de hele zolder. Zie hieronder minimum maten:

Baardvleermuis
– Zomer- en kraamverblijfplaats: minimaal 1,5 m³(let op kubieke meter)

Gewone grootoorvleermuis:
– Zomer- en kraamverblijfplaats: minimaal 1,5 m³ (let op kubieke meter)

Meervleermuis:
– Zomer- en kraamverblijfplaats: minimaal 15 m³(let op kubieke meter)

Laatvlieger:
– Zomerverblijfplaats: minimaal 25 m²
– Kraamverblijfplaats: minimaal 250 m²

Breng verschillende wegkruipmogelijkheden aan in de zolder door:
– Beplating tussen balklaag van de zolder aanbrengen
– Beplating tegen binnenkant dak van zolder aanbrengen
– Beplating tegen muur aanbrengen

Diepte eisen van deze hangplek zijn:
– Baardvleermuis: 17-30 mm
– Gewone grootoorvleermuis: 17-30 mm
– Laatvlieger: 25-30 mm
– Meervleermuis: 25-30 mm

Voor laatvlieger, gewone grootoorvleermuis en meervleermuis i.c.m. (deel) spouwmuur, zie betreffende maatregel. Nokbalk en eventuele andere balken (in
geval van laatvlieger) minimaal 120 mm.

Toelichting

*1. Deze maatvoeringen zijn tot stand gekomen in een studie naar afmetingen van bestaande verblijfplaatsen. De afmetingen hebben een ruime foutmarge. Kleinere verblijfplaatsen hebben ook potentie, maar hiervoor is geen wetenschappelijke onderbouwing. *2. Laatvlieger van 120 mm moet aan de nok kunnen hangen. Interne migratie moet mogelijk zijn zodat bij (extreme) weersomstandigheden vleermuizen de meest optimale delen van het verblijf kunnen uitkiezen.

Invliegopening

Toegang via dakpannen, entreestenen of invliegopeningen in muur. In geval van verblijf huidige situatie, invliegopeningen hetzelfde of gelijkend en op dezelfde locatie als bestaande invliegopeningen
Maten invliegopeningen:
– Gewone grootoorvleermuis: 17-20 bij 50-100 mm
– Baardvleermuis: 17-20 bij 50-100 mm
– Laatvlieger: 20-30 bij 50-100 mm
– Meervleermuis: 25-35 bij 50-100 mm

Locatie

Op de zolder.

In geval van baardvleermuis, besteed aandacht aan het netwerk van verblijfplaatsen (minimaal 15).

Hoogte

De maatregel moet op een hoogte hoger dan 3 m van maaiveld komen.

Toelichting

I.v.m. roofdieren (kat, steenmarter).

Verlichting

Geen directe verlichting op invliegopening.

Toelichting

Vleermuizen mijden verlichting.

Beplanting

Uitvliegroute vrij van obstakels als takken of bomen. Voldoende opgaand groen als foerageergebied en/of vliegroute in de omgeving van de verblijfplaats.

Toelichting

Een vleermuisvriendelijke omgeving kan de toegankelijkheid van verblijfplaatsen verbeteren.

Materiaal

Gebruik ruw, duurzaam materiaal. Dampopen folies afdekken met kunststof gaas (2 mm
maaswijdte). De maatregel moet bestaan uit onbehandeld hout of hout dat met de volgende bestandsdelen niet behandeld is:
– Permethrin
– Antrachinon
– Chlorothalonil 4 Hydroxy
– DDT
– DEET
– Deltamethrin
– Diflubenzuron
– Mecoprop
– Propiconazool
– Propoxur
– Ipdodion
– Imidacloprid
– Thiamethoxam

Een voorbeeld van een behandelmiddel die dergelijke stoffen niet heeft is Wood Bliss.

Toelichting

Voldoende hang- en kruipmogelijkheden, Vleermuizen kunnen verstrikt raken in wol of gerafelde folies. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde pesticiden ophopen in het lichaam van vleermuizen of in de mest van vleermuizen worden aangetroffen. Onduidelijk is in hoeverre deze middelen op lange termijn schadelijk zijn, maar vast staat dat deze middelen in hout overgedragen worden op vleermuizen en ophopen. Om deze reden moet hout of onbehandeld zijn of mogen dergelijke pesticiden niet gebruikt worden.

Optimalisatie

De maatregel kan geoptimaliseerd worden door verschillende wegkruipconstructies aan te brengen voor diverse soorten vleermuizen (zie maatvoering voor de verschillende maten). Openingen vanuit zolder creëren naar spleetvormige ruimtes zoals spouwruimtes, spleetvormige ruimtes in kerktorens etc.

Toelichting

Door verschillende wegkruipconstructies aan te brengen wordt de zolder voor verschillende soorten geschikt. Door openingen naar andere gebouwdelen te creëren kunnen vleermuizen de meest optimale plekken opzoeken bij diverse (extreme) weersomstandigheden.

Leveranciers

Leveranciers maatwerk

Unitura | bedrijf gespecialiseerd in de productie van (prefab) maatwerkatwerk

Unitura

Miecon BV | bedrijf gespecialiseerd in de productie van maatwerkvoorzieningen

Miecon BV

Faunus Nature Creations | bedrijf gespecialiseerd in het ontwerp van maatwerkoplossingen

Faunus Nature Creations

Bronvermelding

Artikelen en publicaties

Rapport: Guldemond et al., 2016 | Vleermuizen en pesticiden. Informatie over schadelijke houtbehandeling voor vleermuizen | Gebruikt voor eisen aan materiaalkeuze

Boek: Ecology and Conservation of bats in villages and towns | Simon et al., 2004 Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit | Gebruikt als basisinformatie en voor functie indicatie.

Artikel: Bosch, 2022 | Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit | Gebruikt voor functie indicatie

Artikel: Van den Tempel & Veldhuijzen van Zanten, 2020 | Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit | Gebruikt voor functie indicatie

Artikel: Buys, 2017 | Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit | Gebruikt voor functie indicatie

Artikel: Bosch, F, 2017 | Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit | Gebruikt voor functie indicatie

Artikel: Kraaijeveld, 2014 | Informatie over gebruik verblijfplaats, functionaliteit en eisen | Gebruikt voor functie indicatie en basis info.

Rapport en bijlage (fiches): Schillemans et al., 2021 | Informatie over effectiviteit en maatvoering | Gebruikt voor functie indicatie en basis info.