Nestkast gierzwaluw/huismus in overstek

GZ008 HM004

Verblijfplaatsen kunnen worden gerealiseerd door het aanbrengen van speciale nestkasten voor gierzwaluwen, huismussen en spreeuwen in overstekken van daken.

Algemeen

Beschrijving van de maatregel

Door het maken van een holle ruimte of het plaatsen van een nestkast in de overstek ontstaat broedruimte voor onder andere gierzwaluwen en huismussen.

Doelsoorten

Gierzwaluw, huismus, spreeuw.

Gebruiksadvies

Positief, toepassen.

Doelsoort en functionaliteit

Huismus

Functie Functionaliteit Status
Nestlocatie +
Wetenschappelijk bewezen

Gierzwaluw

Functie Functionaliteit Status
Nestlocatie +
Wetenschappelijk bewezen

Spreeuw

Functie Functionaliteit Status
Nestlocatie ++
Anekdotisch bewezen

Fysieke richtlijnen

Maatvoering

De binnenzijde van de is nestkast 37 x 15 x 15 cm. Ter plekke van gat aan de binnenzijde van een houten plaat van 12 mm dik plaatsen. Bij schuine posities gelden andere maten, zie ook de tekening in de downloads.

Toelichting

Het bestaande regelwerk is vaak composiet en dit is te glad om op te landen.

Invliegopening

Er zijn twee typen verblijfplaatsen: Type 1 is voor het aanvliegen vanuit een hoek, en Type 2 is gemaakt voor horizontaal aanvliegen. De afmetingen van invliegopeningen per soort:
– Huismus: 35 mm diameter
– Gierzwaluw 30 x 65 mm
– Spreeuw: 45 mm diameter

Indien mogelijk wordt de invliegopening van opzij geplaatst en niet van onderen. Invliegopening voor gierzwaluw niet hoger dan 50 mm vanaf de bodemplaat (van binnen gemeten).

Zorg voor voldoende grip. Gebruik bij gladde materialen (o.a. Rockpanel) een entreesteen of een ander griphoudend materiaal.

Toelichting

Bij grotere openingen kunnen ook concurrenten of predatoren naar binnen bijv. de halsbandparkiet.

Locatie

De nestkasten worden geplaatst in een combinatie of afwisseling van de voor- of achtergevel. Voor de Gierzwaluw moet er een vrije uitvliegruimte zijn, en de nesten kunnen niet bij kozijnen worden geplaatst.

Toelichting

Voorkomen van concurrentie tussen huismus en gierzwaluw door benutten voor- en achtergevel. Zonneschermen zouden de openingen kunnen afdekken nabij kozijnen.

Hoogte

De nesten moeten minimaal 3 m hoog zijn. En de uitvliegroute voor de Gierzwaluw moet 3 m hoog en 1 m breed zijn.

Beplanting

Voor een huismusvriendelijke omgeving:
– Dekking in de directe omgeving van de verblijfplaats
– Voldoende inheems groen (bij voorkeur struiken)
– Niet te veel grote bomen
– Droge zandige plekken
– Water

Voor gierzwaluwnesten mag er geen beplanting direct onder het gierzwaluwnest zijn.

Toelichting

Een huismusvriendelijke omgeving kan de functionaliteit van verblijfplaatsen verbeteren. En voor Gierzwaluwen is een vrije valruimte nodig

Materiaal

De nestkasten moeten bestaan uit onbehandeld multiplex of underlayment (geen OSB) en de randen van de invliegopening moeten splintervrij zijn. Verbindingen moeten worden gemaakt met RVS-onderdelen en mogen geen kieren bevatten. Als de nest vlak onder het dak wordt geplaatst, dan moet er isolerend materiaal tussen de kast en het dak geplaatst worden (bv. PIR-plaat).

Isolatie materiaal zorgt ervoor dat warmte onder het dak niet doorstraalt naar de nestkast. Op deze wijze kan de nestkast in verschillende windrichtingen geplaatst  worden (mits zon niet rechtstreeks op kast schijnt)

Optimalisatie

De maatregel kan geoptimaliseerd worden door meerdere nestksaten bij elkaar te plaatsen.

Leveranciers

Overzicht producten

G1 Unitura | Gootbetimmering
Unitura
GZP3 Unitura | Gierzwaluwkast ontwikkeld voor gootbetimmeringen
Unitura
HMP3 Unitura | Huismuskast ontwikkeld voor gootbetimmeringen
Unitura
Avi-nestkast
IsoBouw

Bronvermelding

Mondelinge bronnen

Toetsing maatregel:  Martin van de Reep, stadsvogeldeskundige, Juli 2018 | Aanvullingen en commentaar op maatregel | Gebruikt voor verbetering maatvoering etc.

Input: Gierzwaluwwerkgroep Amersfoort, april 2020 | Informatie over hoek invliegopeningen | Gebruikt voor verbetering maatvoering.

Artikelen en publicaties

Kennisdocument Huismus | BIJ12/ Juli 2017 | Wettelijke leidraad mitigatie | Gebruikt als basisinfo.

Rapport gierzwaluwen in regio Amsterdam | De Jong & Wonders, 2018 | Informatie over broedende gierzwaluwen in dakoverstek (gootbekisting) | Gebruikt als indicatie functionaliteit.

Rapport: Effectiviteit van maatregelen voor de Huismus | Wortel et al., 2023 | Sovon | Informatie over bezetting van neststenen door gierzwaluwen en huismus | Gebruikt als indicatie voor functionaliteit.

Downloads

Voorbeeld foto's